Definicja Układ Warszawski

Co oznacza Układ Warszawski - organizacja wojskowo-polityczna istniejąca w latach 1955- 1991. Powstał w maju 1955 na mocy układu podpisanego w Warszawie poprzez kierownictwo Albanii, Bułgarii, Węgier, NRD, Czechosłowacji, Polski, Rumunii i ZSRR. Pełna nazwa: Układ o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej. Miał obowiązywać 20 lat, w dalszym ciągu był przedłużony na następne 10 lat. W 1968 Albania przestała być członkiem Układu Warszawskiego na symbol protestu wobec wkroczenia wojsk krajów UW do Czechosłowacji. Układ miał charakter regionalny i był popularny dla innych krajów. Interwencja w Czechosłowacji w 1968 była kompromitacją i pokazała, iż Układ jest narzędziem utrzymywania krajów członkowskich w ramach bloku socjalistycznego pod hegemonią ZSRR. Układ Warszawski powstał potem niż NATO (1949) i był odpowiedzią na przyjęcie RFN do NATO. Zmiany, jakie zaszły w ZSRR w okresie "pierestrojki", i zmiany w innych krajach socjalistycznych wpłynęły na nową sytuację międzynarodową. Podważyło to celowość istnienia Układu Warszawskiego. Próba jego reorganizacji była już spóźniona. Struktury wojskowe Układu zostały rozwiązane 1 kwietnia 1991. Przedtem, w trakcie spotkania w Pradze 1 lipca 1991 podjęto decyzję o rozwiązaniu Układu. Została otwarta droga do budowy nowych struktur współpracy i bezpieczeństwa odpowiednio z Aktem Końcowym KBWE. Po rozwiązaniu Układu etapowo wojska radzieckie opuściły terytorium innych krajów (Węgry, Czechosłowacja, Polska i NRD). Zakończenie działalności UW zwiększyło, czy wręcz przywróciło suwerenność krajów - byłych jego członków i niezależność od polityki ZSRR. Aktualnie nie wszystkie z krajów, w tym Polska, ubiegają się o członkostwo w NATO. Źródło: C. Mojsiewicz (red.), Słownik współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 1998