Definicja Wojna domowa

Co oznacza Wojna domowa to wojna pomiędzy frakcjami w ramach jednego państwa, walczącymi o kontrolę nad jego terytorium albo sposobność utworzenia rządu. Wojny domowe mogą przybierać postać wojen totalnych, tak jak to było w trakcie wojen domowych w Stanach Zjednoczonych i Rosji, lub ograniczonych. Wojny domowe są nie tylko częstsze niż wojny pomiędzy krajami - ich liczba również wzrosła. W stuleciu pomiędzy 1816 rokiem a końcem I wojny światowej toczyło się ok. 50 takich konfliktów, w trakcie gdy tylko w dekadzie lat 90. XX wieku było ich ok. 195. W najwyższym stopniu wyniszczające pod względem liczby ofiar wojny domowe rozegrały się właśnie w XX wieku. Ich powody są zróżnicowane: od walki pomiędzy rywalizującymi frakcjami o uzyskanie kontroli nad "upadłym krajem" (Somalia albo Liberia), walki etnonacjonalistycznych ruchów dążących do większej autonomii bądź secesji (Czeczeni w Rosji, Tamilowie na Sri Lance), aż po wojny pomiędzy ekipami etnicznymi, klanami czy ugrupowaniami religijnymi o władzę w kraju (Kolumbia, Peru, Algieria, Rwanda). Z wyjątkiem ich różnych przyczyn, wszyscy aktorzy: państwa, ekipy w ramach krajów czy ugrupowania o charakterze ponadnarodowym, dysponują potencjałem umożliwiającym prowadzenie wojny, popartym możliwością kupna uzbrojenia w ramach rozwijającego się międzynarodowego handlu bronią. W trakcie gdy nie wszystkie wojny domowe mają zasięg ograniczony wyłącznie do terytorium jednego państwa, coraz większa ich liczba przeradza się w konflikty międzynarodowe. Ich konsekwencje są odczuwane poza granicami danego państwa, w szczególności wtedy, gdy uchodźcy uciekają do krajów sąsiednich, a fundusze są wyprowadzane za granicę. Państwa, ekipy, a nawet jednostki spoza pogrążonego w wojnie państwie zostają uwikłane w konflikt poprzez finansowanie ustalonych ugrupowań, sprzedając broń konkretnym frakcjom bądź wspierając dyplomatycznie jedną albo drogę stronę. Dlatego także raptem kilka wojen domowych można nazwać wyłącznie krajowymi, o sporo częściej są one gdyż wydarzeniami o charakterze międzynarodowym. Wielu przykładów wojen domowych dostarcza kontynent afrykański. Nie wszystkie z nich są całkiem niedawne. Np., w 2002 roku w Wybrzeżu Kości Słoniowej wybuchła wojna domowa będąca następstwem buntu wojska wszczętego poprzez jednostki wywodzące się z muzułmańskich grup, zamieszkujących północ tego państwie. Postrzegane bardzo długo jako jedno z w najwyższym stopniu stabilnych politycznie i mocnych gospodarczo krajów tego regionu, Wybrzeże Kości Słoniowej pogrążyło się w wojnie, gdzie naprzeciwko siebie stanęły: biedniejsza muzułmańska Północ i bogatsze chrześcijańskie Południe, którego przywódcy poprzez lata zapewnili sobie silną pozycję. Konflikt rozprzestrzenił się na państwa sąsiednie, po tym jak imigranci pracujący w Wybrzeżu Kości Słoniowej uciekli, szlaki handlowe zostały przerwane i ksenofobia rozlała się poprzez i tak przedtem nieszczelne i będące obiektem częstych sporów granice. Zagraniczni inwestorzy i obcokrajowcy również wyjechali z pogrążonego w chaosie państwie. Terytoria Liberii i Sierra Leone - sąsiadujących z Wybrzeżem Kości Słoniowej - także są areną toczących się od dawna wojen domowych. W obu tych sytuacjach rozmaite frakcje, ugrupowania partyzanckie, paramilitarne i najemnicy walczą o kontrolę nad terytorium i jego mieszkańcami pozbawionymi skutecznego rządu. Wszystkie te przykłady wojen domowych to wojny, których prowadzenie ułatwia spora dostępność broni, stosowanie dzieci jako żołnierzy i finansowanie dzięki nielegalnemu handlowi diamentami powiązanemu z przynoszącymi krociowe zyski rynkami międzynarodowymi. We wszystkich tych sytuacjach, naruszenia praw człowieka i kryzysy humanitarne zwróciły na siebie uwagę społeczności światowej, lecz nie zdołały spowodować zaangażowania finansowego zmierzającego do zmiany tej sytuacji. Źródło: K. Mingst, Podstawy stosunków międzynarodowych, Warszawa 2006