Definicja Polityka fiskalna
Co oznacza
Polityka fiskalna, najłatwiej rzecz ujmując, to jest działalność państwa obejmująca opłaty rządowe i podatki.
Jeżeli rząd chce zwiększyć swe opłaty przy założeniu, iż dochody w formie podatków nie ulegają zmianie, może to uczynić powiększając deficyt budżetowy. Zakładając, iż podaż pieniądza nie będzie zwiększana poprzez dodatkową emisję, jedynym źródłem zwiększającym dochody państwa jest w tej sytuacji emisja i sprzedaż obligacji. Gdy cena obligacji będzie korzystna dla nabywców w porównaniu ze stopą procentową, nastąpi ich wykupienie, co w rezultacie spowoduje przyrost stopy procentowej. Zmiana stopy procentowej wpływa na popyt inwestycyjny. Zakładając, iż rząd powiększył swe opłaty o rozmiar dochodów uzyskanych ze sprzedaży obligacji, podnosząc w ten sposób popyt globalny, to przyrost stopy procentowej może ograniczyć popyt globalny poprzez pomniejszenie się popytu inwestycyjnego jako wyniku wzrostu stopy procentowej. Spowoduje to z powodu pomniejszenie się dochodu narodowego. Kraj może również oddziaływać na rozmiar dochodu narodowego poprzez politykę podatkową, zmieniając rozmiar podatków albo stopę podatkową.
Obniżenie podatków podnosi dochody będące do dyspozycji. Znaczy to sposobność zwiększania kosztów konsumpcyjnych. Przy stabilnej stopie procentowej dochód narodowy rośnie poprzez działanie efektów mnożnikowych. Przyrost dochodu skutkuje przyrost popytu na rynku pieniężnym, co natomiast warunkuje przyrost stopy procentowej. Należy jednak pamiętać, iż obniżenie podatków znaczy przyrost deficytu budżetowego i kraj może starać się o zwiększanie swych dochodów poprzez dodatkową emisję obligacji państwowych.
Przyrost podaży obligacji obniży ich cenę, powodując zarazem przyrost stopy procentowej. Wpłynie to na obniżenie popytu inwestycyjnego i w rezultacie doprowadzi do obniżenia dochodu narodowego. Wysoka stopa procentowa skutkuje więc spadek efektywności polityki finansowej. Przy założeniu, iż stopa procentowa jest bardzo niska i bardzo nisko oprocentowane są papiery wartościowe, nastąpi bardzo spory przyrost popytu spekulacyjnego na pieniądz gotówkowy (na płynność). Przypadek taka w teorii keynesowskiej zwana jest pułapką płynności, bo dalsze obniżanie stopy procentowej nie spowoduje zmian w powstałej sytuacji.
Przyrost kosztów państwowych albo także obniżenie podatków zostają w całości przeniesione na całkowity popyt, a wzrost dochodu - będący efektem tych działań - pozostaje w formie gotówki (płynności).
Narzędzia polityki fiskalnej mogą być również użytkowane poprzez kraj w celu obniżenia popytu globalnego. Gdy na przykład przyrost popytu jest wyższy od wzrostu podaży i może to doprowadzić do załamania gospodarczego, wtedy rząd może podnieść podatki albo obniżyć opłaty rządowe. Wskutek tych działań nastąpi spadek popytu, dochodu narodowego i również stopy procentowej.
Praktyka gospodarcza wskazuje, iż efekty polityki fiskalnej dają lepsze rezultaty, gdy zostają zastosowane w okresie kryzysu przy znacznym spadku dochodu narodowego i zatrudnienia, niż w okresie dobrej koniunktury. Narzędzia polityki fiskalnej nie są w relacji do siebie substytucyjne i istnieją dość zasadnicze różnice w efektach ich wykorzystania. Pierwsza różnica związana jest z ukształtowaniem się struktury dochodu narodowego wskutek prowadzonej polityki fiskalnej. Przyrost kosztów rządowych zwiększa udział państwa w dochodzie narodowym, bo podnosi się stopa procentowa i maleje popyt inwestycyjny. Rekompensowane tj. wzrostem zakupów rządowych. Może to doprowadzić do długookresowego wzrostu kosztów państwa w całości dochodu narodowego - zdarzenie to nosi nazwę systemu zapadki. Gdy kraj interweniuje, na przykład poprzez obniżkę podatków, powiększony zostaje popyt, rośnie dochód narodowy i poziom stopy procentowej. Przyrost stopy procentowej obniża popyt inwestycyjny, który jest rekompensowany nie wzrostem kosztów rządowych, a wzrostem konsumpcji.
Druga różnica bazuje na tym, iż skuteczność polityki poprzez kształtowanie kosztów rządowych jest większa aniżeli wykorzystywanie polityki podatkowej. Opłaty państwa mają bezpośredni wpływ na bieżący popyt w gospodarce, z kolei obniżka podatków może, lecz może, zwiększyć popyt, bo decyzje są podejmowane tutaj poprzez indywidualnych konsumentów.
Źródło: W. Lejman, S. Mikosik, J. Szpakowski, Ekonomia: przewodnik dla studiujących, Łódź 2002
Czym jest Polityka fiskalna znaczenie w Słownik P .