Definicja Pacta sunt servanda
Co oznacza
Jedną z zasad prawa międzynarodowego o fundamentalnym znaczeniu jest wymóg przestrzegania zawartych umów (pacta sunt servanda). Moc obowiązująca tej zasady znajduje mocne oparcie w logice i moralności; byłaby pozbawiona wszelkiego sensu działalność państwa mająca na celu związanie się umową, gdyby nie było obowiązku wykonania przyjętych zobowiązań. Moc obowiązującą zasady pacta sunt servanda można wywodzić - i niektórzy autorzy tak czynią - z prawa zwyczajowego; wprawdzie praktykę krajów w przestrzeganiu tej zasady cechowała niekiedy chwiejność, lecz z pewnością towarzyszyło jej przekonanie o prawnym charakterze samej zasady. Nie można mocy obowiązującej zasady pacta sunt servanda wyprowadzić z prawa umownego, bo stanowi ona podstawę obowiązywania wszystkich umów. Z kolei państwa wielokrotnie potwierdzały w umowach międzynarodowych moc obowiązującą tej zasady. Na konferencji londyńskiej w roku 1871 państwa - w nawiązniu ze stanowiskiem zajętym poprzez Rosję z roku 1856 - oświadczyły więc, iż: "jakiekolwiek mocarstwo nie może zwolnić się z zobowiązań traktatu ani zmienić jego postanowień odmiennie, jak tylko za zgodą układających się stron poprzez przyjazne porozumienia". W Pakcie Ligi Narodów państwa zobowiązały się do "ścisłego przestrzegania norm prawa międzynarodowego, uznanych dotąd jako rzeczywiste poprawne postępowania rządów". Podobnie Karta Narodów Zjednoczonych zobowiązuje członków ONZ do "wykonywania w dobrej wierze zobowiązań przyjętych odpowiednio z Kartą" (art. 2 ust. 2). Powyższa zasada Karty została rozwinięta w Deklaracji przyjaznych stosunków i współpracy z roku 1970, gdzie stwierdzono między innymi, iż: "każde kraj ma wymóg wykonywać w dobrej wierze własne zobowiązania wynikające z umów międzynarodowych istotnych w świetle ogólnie uznanych zasad i norm prawa międzynarodowego".
Wg Konwencji wiedeńskiej, "każdy traktat będący w mocy wiąże jego strony i powinien być poprzez nie realizowany w dobrej wierze" (art. 26).
Sprzeczne z zasadą pacta sunt servanda są poglądy wyłączające moc obowiązującą umów w sytuacjach, gdy wykonanie umów koliduje z fundamentalnymi interesami państwa. Poglądy te w przeszłości znajdowały szczególnie wielu zwolenników pośród polityków i prawników niemieckich. Głosili oni, iż "w konflikcie prawa narodów z istnieniem państwa - ustępuje norma prawna" i iż "nie byłby ogromnym naród, który aby zgodził się poświęcić swą egzystencję na rzecz dochowania wierności traktatom".
Źródło: R. Bierzanek, J. Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2005
Czym jest Pacta sunt servanda znaczenie w Słownik P .