Definicja Normy polityczne w SM

Co oznacza Normy polityczne w relacjach międzynarodowych są realniejsze, konkretniejsze i bardziej wymierne niż normy moralne. Charakteryzuje je ogólna tendencja do maksymalizacji wymagań. Równocześnie widoczne są ograniczenia tej tendencji. Przejawiają się one na pograniczu polityki zagranicznej krajów i międzynarodowych stosunków politycznych, zakreślających kluczowy region powstawania, rozwoju i funkcjonowania norm politycznych. Geneza norm politycznych jest ściśle związana ze środkami działań i oddziaływań politycznych poszczególnych podmiotów na rzecz realizacji ich mechanizmów wartości i interesów. Normy takie zaczęły powstawać na tym etapie rozwoju mechanizmów internacjonalizacji życia społeczeństw, na którym w obrębie międzynarodowych stosunków politycznych zaznaczyła się powtarzalność pewnych sposobów postępowania, poddawanych wartościowaniu i preferowaniu poprzez określone zbiorowości podmiotów tych stosunków. Postęp owego procesu zaczął się wyraźnie w XIX wieku i rozwinął się w wieku XX. Był więc równoległy do procesu formułowania zasad stosunków międzynarodowych. Znalazł on specjalny słowo w kodyfikowaniu zbiorowych deklaracji, kart, paktów i tym podobnych dokumentów, które ustalały albo postulowały określone reguły postępowania podmiotów tych stosunków. Normy polityczne są genetycznie późniejsze niż normy moralne, lecz historycznie i logicznie mają charakter pierwotny w porównaniu z normami prawnomiędzynarodowymi. Dają one słowo woli politycznej pewnej zbiorowości podmiotów stosunków międzynarodowych i dowodzą zaistnienia kompromisu pomiędzy systemami ich wartości i interesów. W skutku tego kompromisu powstał wspólny mechanizm wartości i interesów politycznych i wspólny mechanizm norm postępowania zapewniającego osiąganie tych wartości i interesów. To są normy przedmiotowe i czynnościowe. Pozwalają one regulować i oceniać działalność stosunków międzynarodowych. Umożliwiają także ocenianie zakresów i sposobów osiągania poprzez nich wspólnych mechanizmów wartości i interesów w środowisku międzynarodowym. Większa konkretność i siła norm politycznych w porównaniu z normami moralnymi wyraża się w tym, iż mają one charakter obowiązkowy w obrębie danego status quo politycznego i wspólnego mechanizmu wartości i interesów politycznych. Zmiana orientacji politycznej części danej zbiorowości krajów albo zawężenie wspólnego mechanizmu wartości i interesów osłabia siłę norm politycznych (jak to było na przykład po Jesieni Ludów w bloku wschodnim). Siła norm politycznych opiera się również na sankcjach politycznych, które może pociągać nieprzestrzeganie tych norm. Sankcje rzutują na praktyczne relacje pomiędzy krajami, na ich klimat, zakres i intensywność. Mogą oznaczać brak zbiorowego poparcia w ramach dyplomacji konferencyjnej, uchwalenie nieprzychylnej rezolucji, redukcja kontaktów, zorganizowanie nieprzychylnej kampanii czy nawet zerwanie stosunków dyplomatycznych. Mogą one również być wzmocnione poprzez sankcje ekonomiczne, kulturalne czy wojskowe. Naruszanie norm politycznych jest w najwyższym stopniu odczuwane poprzez środowisko międzynarodowe. Wywołuje także sankcje, które pociągają większe ryzyko strat i niepewności ze strony wszystkich naruszających te normy. Liczba mechanizmów norm politycznych w relacjach międzynarodowych jest dość spora, podobnie zresztą jak liczba mechanizmów wartości politycznych i interesów. Z tych względów różnorodne są dążenia do tworzenia kodeksów norm politycznych, które starają się uzgodnić różne ugrupowania krajów, organizacje międzynarodowe, kontynenty czy ruchy społeczno-polityczne. Za charakterystyczne przykłady takich dążeń można uznać próby określenia kodeksu postępowania korporacji międzynarodowych czy wprowadzenia zasad międzynarodowego ładu informacyjno-medialnego. Zmienność mechanizmów norm politycznych wynika nie tylko ze zmienności stopnia zgodności wielu podmiotów stosunków międzynarodowych co do wspólnych mechanizmów wartości i interesów, ale również z przeciwdziałań przeciwników tych mechanizmów. Dynamika tej zmienności zależy od trwałości i stabilności akceptacji zbiorowej wspólnych mechanizmów wartości i interesów, jak także od tempa przekształcania się mechanizmów norm politycznych w mechanizmy norm prawnomiędzynarodowych. W procesach uzgadniania, zabezpieczania i osiągania wspólnych mechanizmów wartości i interesów normy polityczne stanowią ogniwo pośrednie pomiędzy normami moralnymi a normami prawnomiędzynarodowymi. Normy polityczne narażone są szczególnie na sprzeczności i napięcia w relacjach międzynarodowych. Każda zmiana orientacji, strategii i taktyki politycznej krajów rzutuje gdyż na stopień zgodności albo niezgodności w kwestiach wspólnego mechanizmu wartości i interesów. Im wyższy jest stopień niezgodności, tym bardziej odmienne czy wręcz przeciwstawne są interpretacje poszczególnych norm politycznych i ich mechanizmów. Odmienność interpretacji pewnych zbiorów zasad postępowania prowadzi natomiast do wzrostu wzajemnej nieufności i zaostrzenia sprzeczności pomiędzy celami działań i interakcji międzynarodowych. W skutku może wzrastać napięcie pomiędzy narodami, krajami i rządami. Dlatego dążenie do stabilności norm politycznych i ich przekształcania w normy prawnomiędzynarodowe znaczy zarazem wspieranie zabiegów o stabilizację stosunków międzynarodowych i redukowanie napięć międzynarodowych. Źródło: J. Kukułka, Wstęp do edukacji o relacjach międzynarodowych, Warszawa 2003