Definicja Agresja

Co oznacza Jednym z istotnych zagadnień prawa przeciwwojennego jest ścisłe ustalenie definicje agresji. Obrona pokoju i potępienie agresji wymaga precyzyjnego określenia poprzez prawo jego przedmiotów. Doświadczenie gdyż uczy, iż agresor z reguły stara się wytłumaczyć własne postępowanie, twierdząc, iż nie stanowi ono aktu agresji albo nawet, iż agresorem jest kraj napadnięte. Dokładna pojęcie agresji utrudniałaby takie próby uwolnienia się do odpowiedzialności za naruszenie pokoju, dlatego niewystarczające jest nadanie prawa do określania napastnika w każdym poszczególnym przypadku w ręce temu czy innemu organowi międzynarodowemu, bez zapewnienia temu organowi podstawy prawnej orzekania. Ponadto wiadomo, iż czasami może dojść do szybkiego podjęcia odpowiedniej uchwały lub w ogóle uchwała taka może nie być podjęta. W trakcie konferencji rozbrojeniowej, która obradowała pod auspicjami Ligi Narodów w Genewie w latach 1932-1934, ZSRR, uznając za niezbędne ustalenie poprzez prawo międzynarodowe definicje agresji, przedstawił w 1932 r. propozycję w kwestii jej definicji. Projekt ten był fundamentem do opracowania na forum Ligi Narodów projektu definicji agresji; sprawozdawcą był N. Politis. Nie doszło jednak do przekształcenia projektu w prawo powszechnie obowiązujące, bo nie wszystkie państwa obawiały się, tak aby uściślenie definicje agresji nie stanęło na przeszkodzie ich ekspansji. Starania Związku Radzieckiego o wprowadzenie do prawa międzynarodowego ustalenia napaści doprowadziły do częściowego rezultatu w roku kolejnym. Powiodło się gdyż utworzyć prawo obowiązujące oficjalnie niewielką tylko liczbę kontrahentów. Prawem tym były Konwencje Londyńskie o określeniu napaści: podpisana 3 VII 1933 r. poprzez ZSRR, Polskę, Estonię, Łotwę, Rumunię, Turcję, Iran i Afganistan (do konwencji tej przystąpiła Finlandia); podpisana 4 VII 1933 r. poprzez ZSRR, państwa Małej Ententy i Turcję i podpisana 5 VII 1933 r. poprzez ZSRR i Litwę. W świetle Konwencji Londyńskich agresorem jest kraj, które pierwsze popełni jeden z następujących czynów: wypowie wojnę innemu państwu; dokona najazdu dzięki sił zbrojnych w regionie innego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny; zaatakuje dzięki sił lądowych, morskich albo powietrznych terytorium, okręty albo samoloty innego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny; zastosuje blokadę morską wybrzeża albo portów innego państwa; udzieli poparcia zbrojnym bandom, które zorganizowały się na jego terytorium i dokonują napadu w regionie innego państwa albo odmówi, pomimo żądania państwa napadniętego, wydania na swym własnym terytorium wszelkich będących w jego mocy zarządzeń w celu pozbawienia tych band pomocy albo opieki.   Należy zwrócić uwagę na dwa ważne przedmioty tej definicji. Jeden z nich to obiekt pierwszeństwa. Agresorem jest kraj, które pierwsze popełni jeden z ustalonych czynów. Obiekt pierwszeństwa jest konieczny w każdej definicji agresji; w sytuacji jej braku nie byłoby żadnego obiektywnego kryterium ustalenia napastnika. Wszelka więc tak zwany wojna prewencyjna jest wojną agresywną i zakazaną. Drugim istotnym elementem definicji jest stwierdzenie, iż agresji może dokonać tylko kraj przeciwko państwu. Definicja agresji nie ma więc wykorzystania do wojny domowej (tak zwany wojny cywilnej), wojny narodowowyzwoleńczej czy antykolonialnej. Kiedy Polacy w 1830 czy 1863 r. chwytali za broń przeciwko caratowi, nie byli agresorami; kiedy Algierczycy rozpoczęli walkę narodowowyzwoleńczą przeciwko francuskiej władzy kolonialnej, również agresorami nie byli. Konwencje Londyńskie wyliczają także, jako przykłady, pewne stany faktyczne albo akty, które nie tłumaczą i nie usprawiedliwiają napaści. Są nimi: struktura polityczna, gospodarcza albo socjalna innego państwa, braki w jego administracji, zamieszki wynikłe ze strajków, rewolucji, kontrrewolucji albo wojen cywilnych, pogwałcenie albo groźba pogwałcenia interesów materialnych albo moralnych państwa albo jego obywateli, zerwanie stosunków dyplomatycznych albo gospodarczych, środki bojkotu gospodarczego albo finansowego, duży co do zobowiązań gospodarczych, finansowych albo innych, zajścia graniczne. Po drugiej wojnie światowej ZSRR podjął na forum ONZ starania w celu powszechnego przyjęcia definicji agresji. W 1950 r. przedstawił on projekt uchwały Zebrania Ogólnego, który oparty był na definicji londyńskiej, wprowadzając do niej niewielkie modyfikacje. Stanowisko krajów kapitalistycznych, a w pierwszej kolejności Stanów Zjednoczonych, uniemożliwiło jednak przyjęcie projektu radzieckiego. Zebranie Ogólne postanowiło z kolei przekazać sprawę ustalenia napaści Komisji Prawa Międzynarodowego. Komisja nie zdołała jednak ustalić ani szczegółowego, ani ogólnego definicje agresji. Kwestia powróciła więc do Zebrania Ogólnego, które zajmowało się nią do XXIX sesji. Powoływane były różne organy, które miały opracować definicję, i przedstawiano rozmaite projekty. W trakcie XXIX sesji Zebranie Ogólne uchwaliło definicję agresji. Jest ona dość rozbudowana, lecz ma pewne niejasności, które mogą utrudniać interpretację. Pojęcie zawiera między innymi rozliczenie aktów, które stanowią akty agresji, chociaż rozliczenie to nie jest traktowane jako wyczerpujące, bo Porada Bezpieczeństwa może określić, iż także inne akty stanowią agresję w świetle postanowień Karty NZ. Pojęcie uchwalona poprzez Zebranie Ogólne nie ma mocy prawnej i wiążącej dla krajów, podobnie jak inne rezolucje Zebrania Ogólnego