Definicja Relewancja partii politycznych

Co oznacza G. Sartori w swojej pracy z 1976 r. zaproponował test relewancji jako sposób "liczenia" partii politycznych, który pozwala na ustalenie ich doniosłości w określonej konfiguracji rywalizacyjnych powiązań, zwanej systemem partyjnym. Opiera się on na uwzględnieniu potencjału koalicyjnego partii, tzn. stwierdzeniu, czy była ona kiedykolwiek brana pod uwagę jako ewentualny partner w przetargach koalicyjnych, i potencjału szantażu politycznego, czyli możliwości wymuszenia na pozostałych partiach przyjęcia określonej taktyki politycznej, której nie zastosowałyby w "normalnej" sytuacji. Oba testy traktuje on jako alternatywne, co znaczy, iż wykorzystanie pierwszego ogranicza tylko do partii prosystemowych, znajdujących się w kręgu zainteresowania w procesie konstruowania koalicji gabinetowych, zaś drugiego - tylko do partii antysystemowych i to tylko tych, które dysponują znacznym poziomem poparcia wyborczego. W obu testach mamy do czynienia z potencjalnością oddziaływania, a więc w pierwszym przypadku z możliwością wejścia partii do koalicji, a nie z samym w niej udziałem, zaś w drugim - z możliwością wymuszenia określonego zachowania, a nie realnym zachowaniem tego rodzaju. Włoskiemu politologowi test relewancji oparty na potencjale koalicyjnym potrzebny był w zasadzie jako sposób "liczenia" partii małych. Nie widzimy jednak przeszkód dla łącznego wykorzystania obu testów jako metody ustalenia poziomu relewancji partii politycznych. Nie wszystkie z nich mogą użytkować szantaż polityczny albo grozić jego użyciem jako metodę wykorzystywaną poprawieniu własnej pozycji przetargowej w ramach mechanizmu partyjnego. Z reguły z takimi sytuacjami mamy do czynienia, oczywiście w rywalizacyjnych systemach partyjnych, w procesie formowania koalicji gabinetowych bądź szerokich, wspierających sojuszy parlamentarnych. Jeśli przyjmiemy, iż wykorzystywanie szantażu politycznego - jako metody dążenia do zmodyfikowania czy zmiany strategii politycznych innych partii politycznych - staje się instrumentem w rękach partii nie tylko antysystemowych, to regularnie potencjał szantażu politycznego stanie się funkcją potencjału koalicyjnego ugrupowania. Potencjałem tego rodzaju mogą dysponować także partie antysystemowe, antykonsensualne czy protestu, jednak w tym przypadku ewentualne jego wykorzystanie nie wywołuje w zasadzie skutków w sferze potencjału koalicyjnego. Co więcej, potencjał szantażu politycznego wspomnianych ostatnio ugrupowań z reguły wywołuje skutek w formie przyjęcia poprzez partie ustabilizowane strategii wykluczenia jako jednej z zasad organizacyjnych mechanizmu partyjnego (zobacz na przykład we Włoszech do 1994 r., w Norwegii i Danii, czy nawet w Polsce w latach 1991-1993). Mamy więc w tym przypadku do czynienia raczej z efektem w formie modyfikacji strategii en bloc partii "niechętnych" wobec ugrupowań antykonsensualnych czy postrzeganych jako takie. Źródło: A. Antoszewski, R. Herbut, Mechanizmy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2004