Definicja Mediacje, dobre usługi, pośrednictwo

Co oznacza Przy dobrych usługach i pośrednictwie (mediacji) w postępowaniu dyplomatycznym bierze udział jedno albo kilka krajów trzecich. Przy dobrych usługach rola państwa trzeciego bazuje na ułatwieniu krajom będącym w sporze nawiązania rokowań bezpośrednich. W samych rokowaniach kraj to nie bierze jednak udziału. Przy pośrednictwie kraj trzecie bierze udział w rokowaniach i udziela stronom w sporze swych rad albo wskazówek, których celem jest osiągnięcie rozstrzygnięcia sporu. Różnica pomiędzy dobrymi usługami a pośrednictwem nie zawsze jest jednak ostra. Kraj trzecie może na początku doprowadzić do rozpoczęcia rokowań pomiędzy stronami w sporze (będą to dobre usługi), a w dalszym ciągu wziąć w nich udział (wprowadzając przedmioty pośrednictwa). Organizacją dobrych usług i pośrednictwa zajmowała się Konwencja Haska z 1907 r. o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych (dział II). Odpowiednio z Konwencją Haską państwa odwołują się do dobrych usług i pośrednictwa jednego albo więcej krajów nie uczestniczących w sporze, z którymi strony sporu utrzymują przyjazne relacje. Kraj nie uczestniczące w sporze może samo ofiarować dobre usługi i pośrednictwo. Konwencja uznaje, iż proponować dobre usługi i pośrednictwo można nawet w razie konfliktu zbrojnego. Odpowiednikiem tego byia rola, jaką w zatargu zbrojnym rosyjsko-japońskim w latach 1904-1905 odegrał ówczesny Prezydent Stanów Zjednoczonych T. Roosevelt, doprowadzając do wszczęcia rokowań w Portsmouth. Nowszym odpowiednikiem mogą być dobre usługi i pośrednictwo Związku Radzieckiego w sporze indyjsko-pakistańskim o Kaszmir, który doprowadził do działań zbrojnych pomiędzy tymi krajami. Wskutek konferencji w Taszkiencie (1966 r.) Prezydent Pakistanu i Premier Indii, w obecności przewodniczącego Porady Ministrów ZSRR A.N. Kosygina, podpisali deklarację o przywróceniu normalnych i pokojowych stosunków i wycofaniu wojsk. Zadaniem państwa pośredniczącego w sporze jest pogodzić przeciwne roszczenia i złagodzić niechęci, jakie mogłyby wyniknąć pomiędzy krajami wiodącymi spór (art. 4). Czynności pośrednika kończą się z chwilą stwierdzenia poprzez niego albo poprzez strony uczestniczące w sporze, iż zaproponowane środki pogodzenia się nie zostały przyjęte. Czynności te kończą się również wtedy, gdy kraj wykonujące dobre usługi i pośrednictwo przyczyniło się do rozwiązania sporu lub w razie, kiedy spór ustał z innej powody (na przykład państwa same osiągnęły porozumienie), lub gdy państwa będące w sporze postanowiły skorzystać z innej sposoby jego załatwienia (na przykład z drogi sądowej). W ostatnich czasach występują tendencje do korzystania z pośrednictwa poza klasycznymi ramami Konwencji Haskiej, zwłaszcza poprzez wybieranie na pośrednika nie państwa albo krajów, ale wybitnej osobistości. Np. mediatorem w Palestynie pomiędzy Izraelem a krajami arabskimi był na początku hrabia F. Bernadotte, a po jego zamordowaniu - R. Bunche. Mediatorem ONZ w konflikcie bliskowschodnim po wojnie w 1967 r. był G. Jarring. Rolę mediacyjną mogą odgrywać również organizacje i organy międzynarodowe. W praktyce stosunków międzynarodowych z mediacjami spotykamy się regularnie. Można wskazać na przykład na wielokrotne pośrednictwo Stanów Zjednoczonych w sporach pomiędzy Izraelem a krajami arabskimi i pośrednictwo papieża Jana Pawia II w sporze pomiędzy Argentyną i Chile, dotyczącym kanału Beagle, zakończonym podpisaniem w 1985 r. w Watykanie traktatu regulującego ten spór graniczny