Definicja Dekolonizacja

Co oznacza Dekolonizacja - to termin określający likwidację mechanizmu kolonialnego na świecie i tworzenie się niepodległych krajów na bazie dawnych terytoriów zależnych. Mechanizm dekolonizacji dokonał się pod wpływem następujących czynników: opóźnienia w rozwoju byłych kolonii i osłabienia europejskich imperiów kolonialnych wskutek I i II wojny światowej, występowania wewnętrznych kryzysów, a również w rezultacie konfrontacji krajów zachodnich z blokiem sowieckim; przenikania do państw kolonialnych demokratycznych wzorów organizacji państwa i mechanizmu wyborczego, pluralizmu życia społecznego, wzrostu potęgi i wpływu USA na świat współczesny; wpływu byłego ZSRR, Chin i innych byłych państw socjalistycznych, które, dążąc do osłabienia metropolii kolonialnych, udzielały daleko idącej pomocy ruchom narodowowyzwoleńczym celem wciągnięcia ich w własne sfery wpływów geopolitycznych i ekonomicznych. Równocześnie przypadek narodów byłego ZSRR mało różniła się od rzeczywistości kolonialnej i to, na równi z ekonomiczną niemocą modelu radzieckiego, osłabiło jego atrakcyjność dla państw Trzeciego Świata. Dekolonizacja sama w sobie nie oznaczała dobrobytu. Porównanie stopnia rozwoju osiągniętego poprzez dawne kolonie z poziomem rozwoju państw Trzeciego Świata, które zawsze były państwami politycznie niezależnymi (Etiopia, Liberia, Iran, Afganistan, Nepal), w ogóle nie świadczy o korzystnej sytuacji tych ostatnich. Z drugiej strony należy przypomnieć, iż takie państwa, jak Kanada, Australia i RPA, były dominiami brytyjskimi jeszcze do końca II wojny światowej. Niski poziom społeczno-gospodarczy państw nie jest jedynie pochodną kolonializmu jako takiego, lecz stanowi również sukces konkretnych warunków i układów, w jakich one się rozwijały. Do zacofania' byłych państw kolonialnych i krajów przedtem niepodległych przyczyniło się zatem sporo innych czynników, do których między innymi możemy zaliczyć: brak surowców strategicznych (energetycznych, złota, diamentów) albo, w razie ich posiadania, nieodpowiedni sposób eksploatacji i zastosowania, warunki glebowo-klimatyczne, możliwości fizjograficzne zasiedlenia terenu, brak szybkiego i taniego transportu zarówno wewnątrz państw, jak i na rynki zewnętrzne, sposób rozmieszczenia ludności (zaludnienie), słabe wykształcenie określonej struktury socjalnej, dziedzictwo i aktualny poziom rozwoju kulturowego społeczeństwa.   Źródło: M. Baczwarow, A. Suliborski, Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce, Warszawa 2003