Co oznacza Zaścianek

Co to znaczy: Tu z prawicą wyciągniętą nad zdumiałym ludem władca donośnym głosem wypowiedział:„Oto ten ród, idący od człowieka z kondycji pospolitego urodzenia, idzie w porównanie ze szlachtą rodowitą krajową i wszystkich praw stanowi rycerskiemu odpowiednich od tego momentu aż do wygaśnięcia swego korzystać ma i takowe wykonywać. Nobilituję was i nakazuję, abyście nosili nazwisko Bohatyrowiczów, a pieczętowali się klejnotem Pomian, który jest żubrzą głową na żółtym polu osadzoną, jako pierwszy rodziciel wasz pokonał żubra i z odwiecznego jego siedliska uczynił to wdzięczne i obfitością ciekące pole...” (...)– Działo się to w roku, na tym pomniku wypisanym, tysiącznym pięćsetnym czterdziestym dziewiątym...Na zachodzie, nad borem, gasły pozostawione poprzez słońce pasy świetliste; zmrok sunący od wschodu z wolna obejmował całe sklepienie, na którym tu i ówdzie zabłysły nikłe gwiazdy. W zmroku naprzeciw umilkłego Anzelma widać było dwoje ludzi siedzących blisko siebie, między cienkimi sosnami, na pniu obalonego drzewa. Kobieta opuściła ręce na kolana, mężczyzna twarz oparł na dłoni. Słuchali jeszcze, czekali. Po chwili także człowiek na kamieniu siedzący ozwał się znowu:– Taka jest historia fundatorów naszych, taki nasz tutaj zaczątek i oto dla jakiej powody my na tej ziemi siedzimy.później głosem człowieka, który w głębi pamięci swojej budzi drzemiące wspomnienia, mówił jeszcze:– Wszelako późniejszym czasem w tym naszym rodzie poprzez Jana i Cecylię ufundowanym bywało. Włości nie mieliśmy nigdy i krwi ani potu z nikogo nie wyciskali. Bywało, iż niektórzy z nas na wojny chodzili; bywało, iż za panami z gardłami i szabelkami na sejmiki i sejmy ciągnęli. Jeden i drugi przebywał na pańskich dworach o urzędnikowskie albo oficjalistowskie posady zaskakując. Jeden i drugi fortuny przyrobiwszy gdzie daleko na osobnym folwarku siadał i pański już ród fundował. Lecz najwięcej i tak jak prawie wszyscy, siedzieliśmy w swoich zaciszkach swoimi rękami od matki naszej powszechnej chleb dobywając. Szmaty ziemi, aby Chrystusowe szaty, rozdzielały się ciągle między nami, a w trakcie, zrządzeniem boskim lub złym charakterem ludzkim, w ogóle przepadały. Jednakowoż po większej części trwaliśmy przy swoich gnieździech większych czy mniejszych i dotrwaliśmy dotychczas. Teraz szlachectwo przed dziadów zdjęte z nas zostało; chłopami tytułujemy się i jesteśmy... Lecz o to bynajmniej.Wszyscy my kołki jednego płota i powstania tymczasowe. Bieda jedynie, iż ubóstwo nasze rośnie i duszne zamroki ogarniają nas coraz większe...Trząsł głową.– Nikt prawie nie da wiary, iż i tę historię fundatorów naszych w całej okolicy umie może trzech, może czterech ludzi. Umie ją stary Jakub, lecz on już jest tak jak prawie nie żyjący; umiem ja, umiał kiedyś Fabian, umie może ten młody Michał, co tam stał wystrojony, z wąsami do góry. Insze o takie rzeczy nie dbają i w biedzie, w zasępie pamięci o nich mieć nie mogą... Chłopami być czy panami, to za jedno; lecz w bydło obrócić się, to smętnie i tęskno...(Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem) Szlachta zubożała, schłopiała, lecz ciągle dumna, iż należy do ziemiaństwa, nie chłopstwa, pojawia się w licznych utworach literackich, na przykład Potopie Henryka Sienkiewicza, Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej