Co oznacza Marzenia patriotów

Co to znaczy: Normalnie piękne są marzenia patriotów – żyjących pod zaborami albo w okresie okupacji – o wolnej ojczyźnie. Za te marzenia przychodzi im płacić śmiercią, poświęceniem życia prywatnego. Tak jest w razie marzącego o wolnej ojczyźnie Konrada Wallenroda, bohatera utworu Adama Mickiewicza. Wybór walki z Krzyżakami o wolność Litwy przypłaca szczęściem osobistym, rycerską sławą, a nareszcie życiem (idzie na daleko posunięte kompromisy moralne).Marzenia patriotów powstańców także kończą się osobistą klęską: giną w stworzeniu styczniowym Andrzej Korczyński, tata Jana Bohatyrowicza (Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej), tata Salomei Brynickiej (Wierna rzeka Stefana Żeromskiego), niemal wszyscy bohaterzy noweli Elizy Orzeszkowej Gloria victis. A jednak autorka uznaje ich za zwycięzców, ich marzenia o niepodległości nie spełniają się wprawdzie, lecz odnoszą oni moralne zwycięstwo.Jeden z romantyków, Seweryn Goszczyński, pisze o krzewieniu idei niepodległościowych (metaforycznych róż) – „sadźmy je przyszłemu latu”. Wie, iż trud patriotów marzycieli może owocować natychmiast.Niektórzy patrioci marzyciele, którzy przeżyli stworzenie styczniowe, załamują się jednak – należą do nich: Benedykt Korczyński, ostudzony w patriotycznym zapale po carskich represjach, Stanisław Wokulski (po wyjeździe na Sybir), Anzelm Bohatyrowicz (po zgonu przyjaciela Andrzeja i brata). Marzenia nie wytrzymują próby z rzeczywistością. Chociaż na przykład walczący w stworzeniu węgierskim Ignacy Rzecki (Lalka) nigdy nieprzestanie snuć marzeń o niepodległej ojczyźnie i... Napoleonie. On to posądzać będzie przyjaciela Wokulskiego o dalszą spiskową działalność i z nadzieją śledzić jego poczynania, naprawdę mało mające wspólnego z polityką. Snuć także będzie plany co do przyszłości potomków Napoleona, obserwując uważnie to, co odbywa się w międzynarodowej polityce