Co oznacza Chłopi – barwna panorama życia wsi

Co to znaczy: Powieść Reymonta Chłopi ukazuje nie tylko przekrój socjalny wsi (bogaci i ubodzy gospodarze, komornicy, dziedzic), ale również prawa rządzące gromadą. W powieści dominuje konwencja naturalistyczna. Ludźmi rządzi biologia (postać Jagny i jej namiętności), gromadzie przewodzi najmocniejszy (najbogatszy Maciej), słabsi muszą zginąć. Odczytuje się również Chłopów jako utwór mitologizujący życie wsi. Za tym, aby utwór interpretować jako mit, przemawia specyficzna koncepcja czasu w dziele Reymonta. Trudno ustalić precyzyjny czas akcji. Nie są w nim istotne lata, dni, daty, lecz... pory roku (ich nazwy są tytułami poszczególnych tomów powieści). Akcentowana jest powtarzalność wydarzeń, zjawisk, zajęć, rytuałów, ściśle związanych ze zmieniającymi się porami roku. To od pogody i pory roku uzależnione jest funkcjonowanie gromady: robota, zajęcia polowe i domowe, odpoczynek... Rytm wyznaczają także święta i obrzędy religijne, powiązane nie tylko z tradycją katolicką, lecz i z przyrodą (rys pogański). Koncepcja czasu kolistego, a nie linearnego (powracających, a nie biegnących linearnie zdarzeń), mitologizacja rzeczywistości wydaje się atrakcyjna również dla pisarzy współczesnych (na przykład proza realizmu magicznego, powieści Olgi Tokarczuk). Pisząc o uhonorowanej w 1924 roku Nagrodą Nobla powieści Reymonta, szwedzki krytyk Böök odnalazł w Chłopach echa eposu homeryckiego. Pisał: „Stary kmieć Boryna włada autokratycznie w swojej zagrodzie, a mieszkańcy wsi patrzą nań z szacunkiem: jest on niejako przywódcą ludu, jak ongiś achajscy książęta. Lipce mają własne zgromadzenia gminne, własne kwestie o „następstwo tronu”, własne wyprawy wojenne, swoich bohaterów, jak owe greckie państewka. Piękna Helena, zarzewie wojny i zniszczenia, źródło fatalnej katastrofy, zwie się w powieści Reymonta – Jagusią; jest ona równie nęcąca, wiarołomna, a przecież poprzez wszystkich pożądana, jak spartańska królowa”. Chłopów, podobnie jak Pana Tadeusza zwykło się nazywać epopeją, a więc dziełem pokazującym panoramiczny obraz społeczeństwa. Bohaterem zbiorowym tu jest cała chłopska gromada, ukazana w pełnym przekroju społecznym i pełnej gamie barw (od szarości przednówka i biedy po żywe barwy wesel, świąt, zabaw)